|
MIKOFLORA
PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ
Grzyby
zgodnie z najnowszymi poglądami na systematykę organizmów żywych
są wydzielane w oddzielną od zwierząt i roślin grupę o randze
królestwa. Liczbę gatunków grzybów występujących na terenie
Puszczy Białowieskiej szacuje się na 3-4 tysiące. Bardzo mały
ich procent stanowią grzyby kapeluszowe, które zwykle kojarzą się
nam z tą nazwą. Grzyby są grupą bardzo różnorodną, obejmującą
organizmy jednokomórkowe (np. drożdże), pleśnie, grzyby
kapeluszowe i inne o miękkich owocnikach po wieloletnie, twarde,
nadrzewne owocniki – tak zwane huby. Osobną grupą grzybów, także
dość popularnie występującą w Puszczy Białowieskiej są śluzowce.
Do królestwa
grzybów zgodnie z obecnie obowiązującą systematyką należą również
porosty - organizmy powstałe z połączenia glonu i grzyba w jeden
symbiotyczny twór. W tym związku glony są odpowiedzialne za
fotosyntezę, a więc dostarczanie węglowodanów, natomiast grzyby
pobierają z podłoża sole mineralne i stanowią „szkielet”
tego tworu.
W
Puszczy Białowieskiej zachowało się niespotykane wprost bogactwo
i różnorodność porostów (aktualnie występuje tu 400 gatunków).
Reprezentowane są chyba wszystkie typy ekologiczne porostów: od
najmniej licznych porostów naskalnych, poprzez gatunki związane z
martwym drewnem i rosnące na glebie, po gatunki epifityczne
(nadrzewne). Niestety ze względu na zanieczyszczenia atmosferyczne
najbardziej wrażliwe gatunki porostów już zanikły lub zanikają.
W stosunku do danych historycznych, w ostatnich latach nie udało się
potwierdzić obecności w Puszczy Białowieskiej 58 gatunków porostów
wcześniej z tego kompleksu leśnego wykazywanych. Do najbardziej
wrażliwych na zanieczyszczenia atmosferyczne należą rzadko
obecnie występujące porosty krzaczkowate. Nieco mniej czułe są
bardzo jeszcze popularne porosty listkowate porastające całe pnie
drzew. Najmniej czułe i również bardzo rozpowszechnione są
porosty skorupiaste i proszkowate.
Większość
grzybów kapeluszowych wytwarza miękkie, często nadające się do
konsumpcji owocniki, dzięki czemu są one bardzo szeroko znane.
Wielu ludzi uważa je za typowych przedstawicieli grzybów. Wbrew
temu poglądowi są one jedną z najmniej licznych, a więc mało
reprezentatywną grupą wewnątrz tego królestwa. Grzyby
kapeluszowe nie stanowią jednorodnej grupy organizmów także pod
względem systematycznym. Zwykle grzyby kapeluszowe dzieli się na
dwie podgrupy: grzyby kapeluszowe rurkowe (borowik szlachetny, maślak,
koźlarze, goryczak żółciowy) i grzyby kapeluszowe blaszkowe
(muchomor, czubajka kania, opieńka miodowa). Oprócz nich jest też
wiele innych grzybów o miękkich owocnikach, których kształt
nieraz zupełnie grzyba nie przypomina (pięknoróg lepki, gałęziaki
itp.). Niektóre z nich były w przeszłości zbierane i spożywane:
szmaciak gałęzisty, soplówka koralowa czy smardz. Obecnie, ze
względu na rzadkość występowania, gatunki te są objęte ochroną
prawną.
Grzyby
wytwarzające twarde, silnie schitynizowane owocniki o konsolowatym
kształcie określa się zwyczajowo mianem hub. Większość z nich
jest przez przeciętnego człowieka nie rozpoznawana i postrzegana
jako zupełnie nieużyteczne. Nasi nieodlegli przodkowie (w wielu
regionach Polski jeszcze kilkadziesiąt lat temu) znali i używali
co najmniej jedną hubę - czyreń ogniowy. Służyła im ona do
wytwarzania „hubki” - łatwopalnego materiału wchodzącego obok
krzemienia i kawałka metalu w skład zestawu do krzesania ognia. W
Puszczy Białowieskiej bartnicy używali innej huby, gmatwka dębowego,
do podkurzania pszczół w trakcie podbierania miodu.
Jeśli
przyjrzeć się bliżej „hubom” to okaże się, że nie
wszystkie są twarde. Niektóre mogą być nawet jadane, choć z
reguły jedynie w młodym wieku - na przykład żółciak siarkowy
czy ozorek dębowy. Pewnego rodzaju ciekawostką jest pachnąca anyżem
niszczyca pachnąca - huba związana z martwym drewnem świerkowym.
źródło:
Białowieski Park Narodowy, dodano: 01.12.2005r. |
